زانا کوردستانی

جنگ از هم می‌پاشاندشان
ما جمعشان می‌کنیم.
جنگ زخمی‌شان می‌کند
ما درمانشان می‌کنیم.
جنگ همیشگی‌ست و نفس‌گیر
جنگ بدهکار پستانک کودکان و خانه‌هاست
من هم در پی یافتن، گمشده‌هایت
زمین و زمان را جستجو می‌کنم
تا مبدلت کنم، به همان آدم پیش از جنگ...

با خانمی آشنا شدم 
که با خنده می‌گفت:
-- همسرم مأموریت رفته و تا هفته‌ای دیگر بر نمی‌گردد!
پرسیدم: ملوان است؟!
گفت: نه! خلبان!
ناخودآگاه سرم را میان دستانم گرفتم و
روی زمین خم شدم
او قاه قاه به من می‌خندید و
من ۱۶ سه ۱۹۸۸* در مغزم ویراژ می‌رفت....

غنچه و محمود
هیچگاه عضو کتابخانه‌ای نبودند
و هرگز از فلسفه و سیاست هم سر در نیاوردند
نه کتاب می‌خواندند
نه به رادیو گوش می‌دادند
و نه از عطری استفاده می‌کردند
اما آنها چون آب چشمه‌ساران
صاف و پاک و روان بودند
نگاه‌های پر مهرشان را با هم معاوضه می‌کردند...

وقتی به اشتباه نامت را صدا می‌زنند
گویی به خورشید سنگ می‌پراکنند و
سر آسمان را می‌شکنند!
انگار روزنه‌های تاریخ را کور می‌کنند و
اتومبیل را تبدیل به الاغ
و تونل‌ها را به غار
و مینی‌ژوب را به عبا
و شهر را به ده...

چیزی برای گفتن باقی نمانده است
عزیز من هیچی نمانده، هیچ!
از امروز
باید دیواری بسازیم
همچون مردم چین
به بلندای انفال...

هسته


کارگرهای تاکستان، در عصر یک روز پر مشغله، گوشه‌ای زیر سایه‌سار تاک‌ها، در حال استراحت، بودند.
باغ فضای دل‌انگیز، تاک‌ها توسط پایه‌های سیمانی در هوای معلق بودند و خوشه‌های انگور رسیده از شاخه‌ها در آسمان آویزان بودند و همانند چلچراغی نورانی و رنگارنگ می‌درخشیدند.
کارگرها هر روز برای عصرانه...

دەمێک یاخی و دەمێک شێتم،
من شەرمەزاری سەردەمم 
سەرلێشێواوی رۆژگارم،
مالێکی یەکجار بە خەمم 
گیرۆدە خواردووم لە قەفەس 
باڵندەی بێ باڵ و پەڕم
ئاگر لە ڕۆحم دەسوتێت،
وەرن سەیرم کەن لاپەڕم
لە خۆشەویستی بێ بەریم،
دووریشم لە جامێ شەراب
بە تەنیایی هەر خەم دەخۆم،
دونیا لە من بۆتە سەراب 
ئاخ...

بگەڕێوە
بۆ کوێ دەڕۆی
لە کوێ هەوارت هەڵدەدەی
لە ئامێزی من بترازێی
لە هەر کوێ بی پەناهەندەی
بگەڕێوە
نەوەک ئیتر لە باخی دڵم هەڵوەرێی
بگەڕێوە
ژیانی ئێرە نەبادا مردن بێتە ڕێ
بگەڕێوە
ژیانی ئێرە نەبادا مردن بێتە ڕێ
ماوەیەکە ڕازی دڵم بە تۆ نەبێ
ناکرێتەوە بەسەرهاتی عیشقی ئێمە
تا دنیایە...

نوری عەشقت دای لە سینەم،
چاوم بە ناهەق تەڕ دەکا
ئەو دڵەی من زۆر  شکاوە،
چۆن لەگەل چاوت شەڕ دەکا؟
دڵ لە دووریت ووشک و تارە،
کەسێ ناپرسی لە حالم
کە تۆ هێندە خۆت دەنوێنی،
کێ بەمن باوەڕ دەکا...!

آقای "شالاو علی" (به کُردی: شاڵاو عەلی) شاعر معاصر کُرد زبان عراقی‌ست.



بازگرد،
به کجا چنین شتابان؟!
به کجا می‌خواهی خوش باشی،
غیر از آغوش من.!
هر کجا بروی
آواره و پناهنده‌ای...

#بلین_رواندزی (#بەڵێن_ڕواندزی)
ترجمه: #زانا_کوردستانی

[حکومت کردستان]
حاکمان اخته‌ی کردستان
نه ریشه و اصل و نسب درستی دارند و نه نام نیکی
آنها با غرق شدن در فساد و تباهی
مجبور به انجام هزار دوز و کلک شده‌اند
...
حق و حقوق ملت را چپاول کرده‌اند و
دهانش به خون خلق‌الله...

هرم نفس‌هایش،
با بوسه‌اش
گلاب پاشید به رخسارم-
لب‌های مادرم!

یک چهره و یک قیافه!
اما،
روح او لطیف‌تر بود
مهربانی او زیادتر بود
شبیه مادر بود، مادر!
شبیه یار بود، یار!
او شبیه هیچ‌کس دیگری نبود،
یار من...

زیباتر از هر زیبایی، تو
که در هیچ فکر و خیالی نمی‌گنجی
آرام‌تر از امواج دریایی،
تو، غم‌هایم را می‌زدایی!
مهربان‌تر از قلب مادری!
تو، آیینه‌ی خداوند بزرگی!
عزیزتر از وطنی،
سینه‌ی تو گهواره‌ی آرامش‌بخش من است!
پاک‌تر از رنگ سپیدی،
همچون فرشته‌های خدایی!
زیباتر از رنگ و شکلی،
تو...

در بطن بطن قلب من
درخششی اگر باقی مانده
آن،
چراغ عشق توست!
روشنایی‌اش هم تنها تویی...
در جهان قلب تو نیز
آنچه از روشنایی قلبت
بیگانه و گم و فراری‌ست،
منم، من!
زیرا دیرگاهی‌ست
که دیگر نگاهی به عشق من نداری...

آنگاه که چنان فرشته‌ی مرگ
با عشقت،
قلبم را از سینه بیرون کشیدی و با خود بردی
گمان می‌کردم که
در آشیانه‌ی قلب خودت
جایش خواهی داد!
یا چون نهالی نورس
با چشمه‌ی چشمانت آبش خواهی داد و
تشنگی‌اش را فرو نشانده و سیرابش خواهی کرد
...
چه می‌دانستم تو...

[کره‌ی زمین]
زمین، در نظر بعضی‌ها،
هندوانه‌ای کوچک است
که آن را قاچ قاچ کرده و
و به دندانش می‌کشند...
برای بعضی دیگر توپ بازی است و
به دست می‌گیرند یا که به آغوش می‌کشند
و به همدیگر پاسش می‌دهند.
اما در پیشگاه من،
زمین،
نه هندوانه است و نه...

[برای دخترک پریشانم]
چرا گریه می‌کنی، دخترک نازم!
چرا؟!
تو که پدر و مادرت را داری،
ولی من خبری از پدرم ندارم و مادرم را نیز از دست داده‌ام!
من که یتیمم، باید یک‌ریز زار بزنم،
تو از چه گریانی؟!
تو که دوستان زیادی داری و
همگی‌شان تو را دوست...

[جهان سوم]
وقتی که به دنیایی آخرت وارد می‌شوم
و خویش را در محضر پدر و مادرم می‌بینم
احوال‌پرسی‌هایمان تمامی نخواهد داشت.
آنها می‌پرسند: براستی زندگیتان بر روی زمین چگونه است؟!
و من سکوت می‌کنم!
چگونه می‌توانم اخبار واقعی جهان را برای آن دو عزیزم بازگو کنم؟!
و با خود...

[سرزمین عشق]
سرزمین عشقم را جا گذاشتم
نماد افتخارمان را نیز رها کردم و
به جای چکش و داس
دل به دستان تو بستم!
و بر روی پرچم سرخش نیز،
گل‌های گندم مزرعه را جمع کردم.
سرود ملی‌اش را نیز از خاطر بردم!
نه روسیه در آن سرود از هر...

ای عزیزتر از جانم،
همراه با پاییز، بیا!
باور کن،
تنها شب‌های دراز پاییز است
که مرا از دیدن تو
کیفور خواهد کرد.


شعر: #انار_مفتی
ترجمه: #زانا_کوردستانی

خیالات باطل در مورد من به ذهنت راه نده
که چرا رابطه‌ی ما چنین سرد شده است؟!
از وقتی که تو رفتی،
من روزه‌ام.
نه در خوردن و نوشیدن!
بلکه در حرام کردن همه‌ی مردم بر خودم،
جز تو...



شعر: #انار_مفتی
ترجمه: #زانا_کوردستانی

دستانم را بگیر
و به اندازه‌ی بال‌های پروانه‌ای
ناز و نوازشم کن،
شاید اینگونه
من هم
به چیستی ۸ مارس* پی ببرم!
----------
* روز جهانی زن

اینجا سرزمین گرسنه‌هاست!
سرزمینی که در آن،
مسئولان چشم بر مشکلات بسته‌اند و
خود را به خریت محض زده‌اند 
نه صدای فغان مردم را می‌شنوند و
نه عرضه‌ی مدیریت دارند.
در سرزمین ما،
برای مردم فقیرش،
چهار فصل سالش، ماه رمضان است!
سفره و طبقشان خالی خالی‌ست
آری!
در سرزمین...