شعر کوردی

نا فەروخیم، واکو دەمم بدورەن!
نا واکو رودەکیم، نەوین!
زانام لە کوردستان،
شاربەدەری دوویر لە نیشتمان...
...
چاک ئەدانزانی وا هویچ منداڵیک
دوویر لە ئامێزی دایکی
زیندو نابێت.
◇
نه فرخی ام که دهانم را بدوزند،
نه که رودکی ام، نابینا!
زانا هستم از کردستان،
تبعیدی ی دور از وطن......

باپیرم مرد،
باوکمیش!
بڕاکانەم یەک به یه ک پاتوڵ و فەڕتووس،
مووه کانی منیش قڕبۆز!
هەموو جیهانەم پیر و بەعومر بوون،
بەڵام داخی تۆ هێشتا جەوانە،
ای کوردستان!
◇
پدر بزرگم مرد،
پدرم هم!
برادرهایم تک به تک فرتوت،
موهای من هم جوگندمی!
همه ی جهانم پیر شدند،
اما داغ...

خواستم شعری برای عشق بسرایم
وطن در آن پدیدار شد.
نمی دانم چرا این روزها
نام وطن از زبانم نمی افتد؟!
◇
هەزم دەکەرد شیعریک بۆ ئەڤین هڵ بەستەکەم
نیشتمان لەناوی دیار بۆ.
نازانەم بۆچی ئەم رۆژانە
نامی نیشتمان لە زمانم ناکەوتە؟!...





زانا کوردستانی

شاخانی شاهۆ
زاخەکانی قەندیڵ
چاوەکانی عەواڵان
رۆارەکانی سێمێنە و زەرێنە
بەڕوکانی زاگڕۆس
هەمویان دایکی منن!
داپۆشەرەم دەکەن
رێ وسانەم دەکەن
تێرەم دەکەن و
لە ئامێزی خوەیان دەگرەن
پەرژانی دڵەکەمی.
◇
کوه های شاهو
صخره های قندیل
چمشه های عوالان
رودهای سیمینه و زرینە
بلوط های زاگرس
مادران من هستند،
می...

به داخودوخان
بەلازیز و بەلالیسک
هه مو پڵژیاگ ئه بن
...
کوردستان گوڵستان بو.
◇
با غم و غصە
قاصدک بهاری و گل های کوهستانی
همگی پژمرده می شوند
...
کردستان گلستان بود.








زانا کوردستانی

له کرمانشان بیم،
یان له تاران،
له مەشهەد بیم،
یان له کاشان،
جیگام ئەگۆڕم
بڵام رەنگ و خەدە ناگۆڕەمەوە...
◇
در کرمانشاه باشم
یا که تهران
در مشهد باشم
یا که کاشان
جا و مکانم را عوض می کنم
رنگ و خویم (اصالت کُردی خودم را) را که نه...










زانا...

شیعرەکانم ئیتر نانووسم
دەیدەمیان بە دەم با
تاکو بەگەیشتەن بە توو
ئەخوێنەم بە گوێ لەیلان
تاکو بەگەئیدە بە بەر
ئەیخمە ناوی چه م و گلار
تاکو ئاو بیتیرەی لە شانێ توو
بڵام دەزانم
توو دڵبەستە و دڵتڕی سروشتی نە کاگەز و کتێب

◇ برگردان فارسی:

شعرهایم را دیگر نمی نویسم...

کارنیکای کرێکار
دڵی لە شاژنی بەست
نه زانست خۆشەویسی لە کەندوودا
ئەبەر فاعلە حەرام بوو

◇ برگردان فارسی:

زنبور کارگر دلبسته ی ملکه شد
اما او نمی دانست عاشقی در کندو
برای کارگرها ممنوع بود.


زانا کوردستانی

کوردستان بنه ماڵه مه
خۆڵی دایکه م
شاخ و کوێسانی باوکه م
خورۆشی سیرۆان ده نگی منه
هه ڵفڕینی هه ڵۆه کانی شه ڤڕه شکه م
شاهۆ و قه ندیل ناو براکانم
هه ڵاڵه برمه خوویشکه م
به ڵام خۆمیش حه لبجه م
مه غدور و بێکه س
لێ به...

باوکه م ئه ور بوو و دایکه م واران
منیش مشته له داریکی له له یلان
یه کجار پاراو نبوم له ئه وان

◇ برگردان فارسی:

پدرم ابر بود و مادرم باران
من هم نهالی کوچک در بیابان
که هرگز سیراب نشدم از آنها...



زانا کوردستانی

آی ی ی که و که کان
له به رچی ناچڕین؟!
گاهز ئەیوه یش،
وه کو ئێمه کوردان کۆچەری ڕۆیشتنن؟!.

◇ برگردان فارسی:

آی ی کبک ها،
چرا نمی خوانید؟!
شاید شما هم
مانند ما کردها آواره شده اید؟!.


زانا کوردستانی

شەوانی زۆره
هێچ کات و وەختی
مانگ له آسمان دەر نائی
بڵام تا مانگی رووی تۆ
لە شوگارانم ئه تاوه.
◇ برگردان فارسی:
شب های بسیاری است که هیچ ماه در آسمان نمی تابد
آخر تا که ماه روی تو پیداست، ماه به خود جسارت تابش نمی دهد.

ئه من
پژەپۆ ئیشکه م
تێکشکاوم له دارم
دیتر نیمه
له ڕەت
پژاڵ به سته نه و!
◇ برگردان فارسی:
من همان شاخه ی خشک ام
شکسته ز تن درخت،
دِگرم نیست در اندیشه جوانه زدنی...

ڕۆژئەژمێر
چه ند مانگه
نه هاتنت
ئه یکیشی به په چه کم!
◇ برگردان فارسی:
تقویم ماه هاست
نیامدن ات را به رخ ام می کشد.

پێشمه رگه
هه ڵبه ستیکه!
لبه ر کوڵی دڵی کوردستان
شێعری سەربەستی وت و وێژ دەکات.

▪ برگردان فارسی:

پیشمرگه،
شاعری ست!
که برای غم کوردستان
شعر آزادی می سراید.




زانا کوردستانی * خەڵاتیک بۆ گەلی پێشمەرگەکانی مۆسەلمانی کورد (پیشکشی برای پیشمرگه های مسلمان کرد)

ساتی دەنۆسم: کوردستان
هل بەستەکانم که وکی ده بن
تین و تێنی هەڵاتن
به ری کێنی

▪ برگردان فارسی:

وقتی می نویسم: کوردستان
شعرم کبکی می شود
تشنه می دود
به سوی چشمه.




زانا کوردستانی * خەڵاتیک بۆ گەلی پێشمەرگەکانی مۆسەلمانی کورد (پیشکشی برای پیشمرگه های مسلمان کرد)

وڵاتی من، خۆی سرگوون خانه یکه
دیر و هاوێر لە زمان و جلوبەرگ و ئایینم
چه سنه بێم،
یان کرماشان،
غوربه ت و سرگەشتەن پەنی و پەیاس.

▪ برگردان فارسی:

سرزمینم خود تبعیدگاهی ست
دور از زبان و لباس و آیینم
چه سنندج باشم،
چه کرمانشاه،
غربت و تبعید هویداست......

کە تۆم نەما ئەوجا زانیم
خەڵک بۆ پیاسە ناچنە سەر قەڵاتی هەولێر
ھەر یەکەو ڕووەو گەڕەکی ئازیزێک دەوەستێ و
وەکو سەربازێکی پیر لە مەیدانی شکستەکانی خۆی دەڕوانێ!
◇
وقتی تو را از دست دادم، تازه فهمیدم
مردم برای پیاده روی به کلات هولیر نمی روند
بلکه هر کدام به سوی...

لە ڕستەی
هەتا ئاخیر لە گەڵت دەبم
!‎تەنیا ئاخ مایە
◇
از اول
تا آخر که با تو بمانم
فقط آه و افسوس برایم می ماند!





شعر: برگردان:

ئەو دارەی
ئەمڕۆ لە سەری خوێندکارێک درا...
ڕەگەکەکەی دەچێتەوە سەر ئەو درەختەی
سێدارەکەی قازی محەمەدی لێ دروستکرا.
◇
آن درختی
که امروز برای تخته سیاه به کار رفتە است
ریشه اش بر می گردد به آن درخت
که از آن دار اعدام قاضی محمد درست شده بود.




شعر: برگردان:

رووداوێکی دڵتەزێنە
کاتێک لە نیوەی رێگادا کەسێک بەتەنیا جێماوە و
بەر ئامۆژگاری دەکەوێ!
◇
اتفاقی نگران کننده ست،
زمانی در میانه ی راه، کسی تنها مانده باشد و
تو به پند و اندرزش مشغولی!




شعر: برگردان:

ئەم ژیانە خۆی بریندارە
هەق نەبوو تۆش بێیت و
ڕۆڵی خوێ بگێڕیت.
◇
زخم است، زندگانی ام!
روا نبود که بیایی و
نقش نمک را بازی کنی.




شعر: برگردان:

دایکم،
هەتا مردیش وایزانی سۆعبەتە
لەو ژیانە تاڵەدا،
تووشی نەخۆشی شەکرە بووبێت!
◇
مادرم،
تا زمانی که مرد، فکر می کرد شوخی ست،
در این زندگی تلخ،
چرا باید به مرض قند مبتلا بشود!





شعر: برگردان:

ھەر جارەو شیرینیەک دەنێژین
لە قەبرێکدا ئازیزێکمان
لە چاڵێکدا خەونێکمان
لە درزێکدا یادگارییەک
لە خۆڕا نیە ژیان لێرە تامی سوێرە
بەو قەبر و چاڵ و درزانە
ژیان ئەم وڵاتە بوەتە خوێدان ...!
◇
هر بار که خوب دفن می کنند
در قبری عزیزمان را،
در چاله ای رویاهایمان،
در شکافی...