شعر کوردی

ئەوکاتەی کەماچت کردم بیرمە شەوێک بووپربوولەنور.!
یەکەم ماچ ویەکەم ژوان ویەکەم ساتی لێک تێکئالانمان و
یەکەم ساتی بەختەوەریمان بوو،لەحەسرەتا 
رووبارەکان رەوینەوەدرەختەکان شین بونەوە.!
گەرووی دارھەنارێک تەربوو،منوتۆتەرترلەگەلای سەردەریا 
نوقمی حەزەکانمان بوبوین،چاودل روح وھەستمان بوبوبەیەک 
جگەلە (با) ھیچی ترلەنێوانماندا نەبوو.!

کەدنیاهیچە ئەی بۆچی ئیمەی هیچی تیادروست بووین؟
خۆ ئیمەنەبوین کەسێوەکەمان دایەدەستی ئادەم
ئیتر بۆچی ئیمە ناتوانین لەتە سێویک لەسەرکەمەری دارسێوێک بخۆین.! 
بۆ نابێ پرچی ئالوسکاوی دارسیوەکەبەسەربەژن و
سێبەنگەی شەنگەیارێک بهۆنینەوە!
بۆ ئەبێ ئیمە هیچ بین کەدنیا هیچە
بۆ نابێ شەوێک تاسەحەر
دەستمان لەنیو سنگوبەرۆکی دارسێوێکدا وەرنەگێرین و
هەناسەی پرحەسرەتی تەنهایمان...

خۆت فێرت کردم ئاواز
بۆ کوکوختییه‌‌کان دانێم.
خۆت فێرت کردم له‌سه‌ر
نۆته‌ی ده‌ریا سه‌ما بکه‌م،
گه‌ر سترانی وشه‌کانی
تۆ نه‌بووایه،‌

گه‌ر شه‌وانه سه‌دان جار‌
خۆت به ‌قوربانم نه‌کردایه و‌
سه‌دان ماچی وه‌نه‌وشه‌ییت
به‌سه‌ر لیوه‌کانما نه‌پرژانایه‌‌

چیم دابوو له ‌عه‌شق.!

گه‌ر چرپه‌کانت به ‌گوێی
ئاهی پڕ حه‌سره‌تم
نه‌چرپانایه‌ و ئاوێته‌ی
روحی...

لەدەمی کام گوولە هەنارێک بەربوویتەوە
تیشووی حەزی چ قیامەتیکت هینایە
مەملەکەتی گوناحی من.
لەکام کۆلانی پایزەوە هاتی؟
کام گوولە گەنمی شپرزەیت بەخشیە ماڵی بیهودەیم.
لەکام بەرچنە روناکییەکت گیرایەوە بۆمالی بێ یٔۆقرەیم.
تۆلە کوی وە هاتی؟
لە دەمی کام گوولە هەناریک بەربویتەوە!

لەجێی تروسکایی هەر لەزەتێک گەردی ماچێک سەوز دەبوو!
سێوەکانم ئەتوت تولە نەمامێکی ساوایە لەنێو هێزی دەستەکانتا شەنیان دەکرد
ئۆۆخودایە چ حەزو خۆزگەیەک لەسەرجەستەی تینوم سەوز دەبوو!

یٔه‌و ده‌مه‌ی گوڵێک له ‌سروشتی یٔه‌وینا یٔەپشکوێ!
یٔه‌و ده‌مه‌ی چراکان به ‌ماچی عه‌شق هەڵیٔەبن
یٔه‌و ده‌مه‌ی یٔه‌و ده‌مه‌ی گوڵەگێلاسێک
لەستیانەکەما یٔەروێ، ره‌شه‌با گۆی مه‌مکی
گولەیٔەرخەوانێک یٔەژاکێنێ.
یٔەودەمەی ژنێک یاخی یٔەبێ وخەوبە جووتبوون
لە گەل هەورەکان یٔەبینی جوگرافیاهەمووی یٔەبێ بەیٔاوسروشت هەمووی تەریٔەبێ!

لەکام ویستگەی دلنەوایی بەتۆدەگەم
لەوێ چاوەرێت دەکەم!
لەکام شەقامی وفاوە بەرێ دەکەوی!
بەرەو کام ناونیشانی پێکەوبوونمان ھەنگاودەنێی
من لەوێ دەبم بەس لەگەل تۆ بم!

حەزم لێیە لەگەلت بم!
حەزم لێیە بەیانیان خۆت خەبەرم بکەیتەوە بە ماچ!
لەباوەشتا بەنیگایەکی پرتاسە
بەخۆزگەیەکی پرئەوینەوە.
داوای ھەموو (تەڕ) بونێکی نوێم لێ بکەیتەوە.
حەزم لەتورەبونەکانتە،
حەزم لەپێکەنینەکانتە،
حەزم لەگۆرانیەکانتە،
حەزم لێیە پێکەوە کۆلانەکانی مەینەت جێبھێلین،
پیاسەیەک بەنێوشەقامەکانی داھاتوماندا بکەین.
حەزم لێیەئێواران لەگەل زەردەی خۆراگەرایتەوە.
پێم بلێی ئازیزەکەم چیت حەزلێیە...

نا فەروخیم، واکو دەمم بدورەن!
نا واکو رودەکیم، نەوین!
زانام لە کوردستان،
شاربەدەری دوویر لە نیشتمان...
...
چاک ئەدانزانی وا هویچ منداڵیک
دوویر لە ئامێزی دایکی
زیندو نابێت.
◇
نه فرخی ام که دهانم را بدوزند،
نه که رودکی ام، نابینا!
زانا هستم از کردستان،
تبعیدی ی دور از وطن......

باپیرم مرد،
باوکمیش!
بڕاکانەم یەک به یه ک پاتوڵ و فەڕتووس،
مووه کانی منیش قڕبۆز!
هەموو جیهانەم پیر و بەعومر بوون،
بەڵام داخی تۆ هێشتا جەوانە،
ای کوردستان!
◇
پدر بزرگم مرد،
پدرم هم!
برادرهایم تک به تک فرتوت،
موهای من هم جوگندمی!
همه ی جهانم پیر شدند،
اما داغ...

خواستم شعری برای عشق بسرایم
وطن در آن پدیدار شد.
نمی دانم چرا این روزها
نام وطن از زبانم نمی افتد؟!
◇
هەزم دەکەرد شیعریک بۆ ئەڤین هڵ بەستەکەم
نیشتمان لەناوی دیار بۆ.
نازانەم بۆچی ئەم رۆژانە
نامی نیشتمان لە زمانم ناکەوتە؟!...





زانا کوردستانی

شاخانی شاهۆ
زاخەکانی قەندیڵ
چاوەکانی عەواڵان
رۆارەکانی سێمێنە و زەرێنە
بەڕوکانی زاگڕۆس
هەمویان دایکی منن!
داپۆشەرەم دەکەن
رێ وسانەم دەکەن
تێرەم دەکەن و
لە ئامێزی خوەیان دەگرەن
پەرژانی دڵەکەمی.
◇
کوه های شاهو
صخره های قندیل
چمشه های عوالان
رودهای سیمینه و زرینە
بلوط های زاگرس
مادران من هستند،
می...

به داخودوخان
بەلازیز و بەلالیسک
هه مو پڵژیاگ ئه بن
...
کوردستان گوڵستان بو.
◇
با غم و غصە
قاصدک بهاری و گل های کوهستانی
همگی پژمرده می شوند
...
کردستان گلستان بود.








زانا کوردستانی

له کرمانشان بیم،
یان له تاران،
له مەشهەد بیم،
یان له کاشان،
جیگام ئەگۆڕم
بڵام رەنگ و خەدە ناگۆڕەمەوە...
◇
در کرمانشاه باشم
یا که تهران
در مشهد باشم
یا که کاشان
جا و مکانم را عوض می کنم
رنگ و خویم (اصالت کُردی خودم را) را که نه...










زانا...

شیعرەکانم ئیتر نانووسم
دەیدەمیان بە دەم با
تاکو بەگەیشتەن بە توو
ئەخوێنەم بە گوێ لەیلان
تاکو بەگەئیدە بە بەر
ئەیخمە ناوی چه م و گلار
تاکو ئاو بیتیرەی لە شانێ توو
بڵام دەزانم
توو دڵبەستە و دڵتڕی سروشتی نە کاگەز و کتێب

◇ برگردان فارسی:

شعرهایم را دیگر نمی نویسم...

کارنیکای کرێکار
دڵی لە شاژنی بەست
نه زانست خۆشەویسی لە کەندوودا
ئەبەر فاعلە حەرام بوو

◇ برگردان فارسی:

زنبور کارگر دلبسته ی ملکه شد
اما او نمی دانست عاشقی در کندو
برای کارگرها ممنوع بود.


زانا کوردستانی

کوردستان بنه ماڵه مه
خۆڵی دایکه م
شاخ و کوێسانی باوکه م
خورۆشی سیرۆان ده نگی منه
هه ڵفڕینی هه ڵۆه کانی شه ڤڕه شکه م
شاهۆ و قه ندیل ناو براکانم
هه ڵاڵه برمه خوویشکه م
به ڵام خۆمیش حه لبجه م
مه غدور و بێکه س
لێ به...

باوکه م ئه ور بوو و دایکه م واران
منیش مشته له داریکی له له یلان
یه کجار پاراو نبوم له ئه وان

◇ برگردان فارسی:

پدرم ابر بود و مادرم باران
من هم نهالی کوچک در بیابان
که هرگز سیراب نشدم از آنها...



زانا کوردستانی

آی ی ی که و که کان
له به رچی ناچڕین؟!
گاهز ئەیوه یش،
وه کو ئێمه کوردان کۆچەری ڕۆیشتنن؟!.

◇ برگردان فارسی:

آی ی کبک ها،
چرا نمی خوانید؟!
شاید شما هم
مانند ما کردها آواره شده اید؟!.


زانا کوردستانی

شەوانی زۆره
هێچ کات و وەختی
مانگ له آسمان دەر نائی
بڵام تا مانگی رووی تۆ
لە شوگارانم ئه تاوه.
◇ برگردان فارسی:
شب های بسیاری است که هیچ ماه در آسمان نمی تابد
آخر تا که ماه روی تو پیداست، ماه به خود جسارت تابش نمی دهد.

ئه من
پژەپۆ ئیشکه م
تێکشکاوم له دارم
دیتر نیمه
له ڕەت
پژاڵ به سته نه و!
◇ برگردان فارسی:
من همان شاخه ی خشک ام
شکسته ز تن درخت،
دِگرم نیست در اندیشه جوانه زدنی...

ڕۆژئەژمێر
چه ند مانگه
نه هاتنت
ئه یکیشی به په چه کم!
◇ برگردان فارسی:
تقویم ماه هاست
نیامدن ات را به رخ ام می کشد.

پێشمه رگه
هه ڵبه ستیکه!
لبه ر کوڵی دڵی کوردستان
شێعری سەربەستی وت و وێژ دەکات.

▪ برگردان فارسی:

پیشمرگه،
شاعری ست!
که برای غم کوردستان
شعر آزادی می سراید.




زانا کوردستانی * خەڵاتیک بۆ گەلی پێشمەرگەکانی مۆسەلمانی کورد (پیشکشی برای پیشمرگه های مسلمان کرد)

ساتی دەنۆسم: کوردستان
هل بەستەکانم که وکی ده بن
تین و تێنی هەڵاتن
به ری کێنی

▪ برگردان فارسی:

وقتی می نویسم: کوردستان
شعرم کبکی می شود
تشنه می دود
به سوی چشمه.




زانا کوردستانی * خەڵاتیک بۆ گەلی پێشمەرگەکانی مۆسەلمانی کورد (پیشکشی برای پیشمرگه های مسلمان کرد)